Voedsel zonder doden?

Wat honing ons leert over eten met aandacht

Is er voedsel waar niets of niemand voor hoeft te sterven?
Geen dieren, geen planten, geen insecten? Het is een intrigerende vraag — eentje die steeds vaker opduikt bij mensen die bewust willen eten. En dan komt er al snel een ander onderwerp bij: Is honing vegan?

Op papier is het antwoord simpel: nee, honing komt van een dier, en dus past het niet in een strikt veganistisch dieet. Maar de werkelijkheid is rijker dan één definitie. Want als je kijkt naar hoe honing écht wordt geproduceerd — vooral bij kleinschalige imkers — dan wordt het ineens een fascinerend voorbeeld van voedsel dat dicht in de buurt komt van… leven zonder doden.

Wat is ‘voedsel zonder doden’?

Het klinkt radicaal, maar het is een eerlijke vraag. Want bijna al ons voedsel komt voort uit leven. Om groenten te eten, oogsten we planten. Voor granen ploegen we velden om, waarbij wormen, insecten en vogels verdwijnen. Voor noten of amandelen bestaan er megaplantages die het lokale ecosysteem veranderen. En dierlijke producten als vlees, vis, eieren of melk zijn duidelijk: daar worden dieren voor gehouden — en vaak ook geslacht.

Maar zijn er uitzonderingen? Ja. Denk aan water. Zout. En — verrassend genoeg — honing.

Waarom is honing dan niet vegan?

Veganisme is een levenswijze die geen dierlijke producten gebruikt. Omdat honing door bijen wordt gemaakt, wordt het dus uitgesloten. En dat is begrijpelijk — zeker als je kijkt naar de grootschalige, commerciële honingindustrie waarin:

• bijen kunstmatig worden bijgevoerd met suikerwater voor de productie,

• kolonies of koninginnen worden vervangen als ze ‘niet productief genoeg’ zijn,

• en er nauwelijks aandacht is voor het welzijn van het insect of de omgeving.

Vanuit dat perspectief is honing een dierlijk product dat je misschien wilt mijden. Maar dat is niet het hele verhaal.

Honing zonder schade? Ja, het kan.

Als imker werken we heel anders. Onze bijen staan in en rond de stad Groningen. Ze vliegen vrij, verzamelen nectar van bloemen in de omgeving en maken daar — zonder dwang — honing van. Wij oogsten daar een deel van, altijd met respect:

• We laten altijd voldoende honing achter voor de bijen zelf,

• We voeren geen suikerwater bij, tenzij het écht nodig is voor hun overleving in de winter,

• We doden geen bijen bij het oogsten, en we vervangen geen kolonies op basis van ‘opbrengst’.

Sterker nog: onze bijen versterken juist de biodiversiteit. Ze bestuiven bomen, bloemen en voedselgewassen in en om de stad. Ze zijn geen productiemiddel, maar onderdeel van een levend ecosysteem.

Eten zonder iets te doden? Honing komt dichtbij.

Natuurlijk: bijen zijn levende wezens. En strikt genomen komt honing dus niet uit het niets. Maar als je kijkt naar:

• het feit dat de bijen blijven leven,

• dat de bloemen blijven bloeien,

• dat er geen oogst, geen rooien, geen slachten of kappen plaatsvindt,

dan is honing een zeldzaam voorbeeld van voedsel dat ontstaat zonder dat er iets sterft. En dat roept de vraag op: is geen honing eten per se ethischer dan wel echte honing eten?

Dus, is honing vegan? Of beter nog: is het verantwoord?

De meeste veganisten zullen zeggen: nee, want het komt van een dier.
Maar als je zoekt naar eten dat het leven zoveel mogelijk in stand houdt, dan verdient eerlijke, lokale honing een plek in dat gesprek.

Het antwoord is aan jou. Maar de vraag stellen — dat is al een stap richting bewuster eten.

Nieuwsgierig geworden?

Onze bijen staan op natuurgebieden, daken, bij bedrijven en scholen, in volkstuinen en op bedrijventerreinen in en om Groningen. Wil je weten hoe honing eruitziet en smaakt als je samenwerkt met de natuur in plaats van haar te beheersen?
Kijk op www.groningsehoning.nl of stuur gerust een berichtje.